Brewe kasacyjne

Papież Klemens XIV, na wieczną rzeczy pamiątkę

1. Pan i Zbawiciel nasz, Jezus Chrystus, książę pokoju […] dał swym apostołom urząd jednania i obdarzył ich słowem jednania, ażeby spełniając poselstwo Chrystusa, który jest Bogiem nie rozdwojenia, ale pokoju i miłości, całemu światu przepowiadali pokój, i do tego przede wszystkim kierowali swoje usiłowania i prace, ażeby wszyscy zrodzeni w Chrystusie starali się zachować jedność ducha […].

22. […] Gdy bowiem z każdym dniem pomnażały się przeciw Zakonowi Jezuitów krzyki i skargi, co więcej, gdy na wielu miejscach niebezpieczne powstały rozruchy, tumulty, niezgody i skandale […], chrześcijańscy synowie i królowie Francji, Hiszpanii, Portugalii i Obojga Sycylii byli zmuszeni wydalić i wypędzić tych zakonników ze swoich królestw i prowincji, sądząc, że wśród całego tego zła był to jedyny i konieczny środek, ażeby przeszkodzić wzajemnemu rozdrażnieniu, zwaśnieniu i rozdwojeniu ludów chrześcijańskich pozostających na łonie Matki Kościoła.

23. Jednak przekonali się oni, synowie nasi w Chrystusie, że lekarstwo to nie może być trwałe, ani do pojednania całego świata chrześcijańskiego się nie przyczyni, dopóki zakon cały nie zostanie zniesiony […].

25. My więc, używszy tylu i tak koniecznych środków, wspomożeni, jak się spodziewamy, łaską Ducha Świętego i nagleni koniecznością naszego urzędu, którym zobowiązani jesteśmy do utrzymania i wzmocnienia pokoju i zgody w chrześcijaństwie, a do usunięcia, wedle naszych sił, wszystkiego tego, coby mu choćby najmniejszą szkodę przynieść mogło; gdyśmy się nadto przekonali, że zakon jezuitów już więcej nie może przynosić obfitych owoców i pożytków, dla których został założony, i przez tylu naszych poprzedników zatwierdzony i obdarzony licznymi przywilejami; że owszem trudną, prawie niepodobną jest rzeczą, aby obok istnienia tego zakonu mógł się ostać prawdziwy i trwały spokój Kościoła; innymi jeszcze powodowani względami, które roztropność i powszechne dobro Kościoła nakazuje mieć na uwadze, a które zachowujemy głęboko ukryte w sercu, idąc za przykładem poprzedników naszych […], po dojrzałym namyśle, z zupełną wiedzą i pełnością apostolskiej władzy Towarzystwo Jezusowe znosimy i kasujemy. Znosimy i unieważniamy wszystkie pojedyncze jego obowiązki, zatrudnienia i zajęcia, domy, szkoły, kolegia, szpitale, fabryki i wszystkie miejsca istniejące w jakiejkolwiek prowincji, królestwie lub państwie i w jakikolwiek sposób do niego należące; znosimy jego statuty, obyczaje, zwyczaje, dekrety, konstytucje, zatwierdzone nawet przysięgą albo aprobatą apostolską, albo w inny jeszcze sposób, także wszystkie pojedyncze przywileje, indulty ogólne albo szczególne, tak jakby ich tekst, słowo w słowo w niniejszym brewe był umieszczony, chociażby one były opatrzone i dokładnie wyrażone wszelkimi możliwymi formułami i klauzulami, albo jakimikolwiek pieczęciami i dekretami. Dlatego orzekamy, że ustaje na zawsze i jest zniesioną wszelka władza, tak w duchownych, jak i w doczesnych sprawach, generała, prowincjałów i innych przełożonych tegoż Towarzystwa, i władzę tę i jurysdykcję przenosimy na miejscowych biskupów stosownie do okoliczności i osób, jak to niżej opiszemy; zakazując niniejszym, aby nikt do wspomnianego Towarzystwa nie był przyjęty na przyszłość i dopuszczony do obłóczyn i nowicjatu; ci zaś, którzy dotąd zostali przyjęci, pod karą nieważności i innymi karami nam zastrzeżonymi, nie mają być dopuszczeni do złożenia ślubów albo profesji […].

Dane w Rzymie u św. Maryi Większej pod pieczęcią rybaka
21 lipca 1773 roku, pontyfikatu naszego piątego.

[tekst uwspółcześniony na podstawie polskiego przekładu zamieszczonego w: Stanisław Załęski SJ, Historya zniesienia jezuitów w Polsce i ich zachowanie na Białej Rusi. Tom I, Lwów: 1875, s. 15nn]